Ponad miesiąc temu, 12 maja, minęła 90. rocznica śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego, ojca polskiej niepodległości. Wybitny historyk, Henryk Wereszycki, który krytykował wybory polityczne marszałka, nie wahał się napisać po jego śmierci: "To był dar Boży dla narodu polskiego".

Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 roku w Belwederze o godzinie 20.45. Był to wstrząs dla Polaków, ponieważ informacja o chorobie marszałka była utrzymywana w tajemnicy. W Polsce została ogłoszona sześciotygodniowa żałoba narodowa.

18 maja trumnę z ciałem marszałka umieszczono w Krypcie św. Leonarda na Wawelu. Pierwotnie urna z sercem Józefa Piłsudskiego została zamurowana w ścianie kościoła Św. Teresy w Wilnie. W pierwszą rocznicę śmierci marszałka jego serce złożono w Mauzoleum Matki i Syna na cmentarzu na Rossie w Wilnie.

Źródło: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11511357

Postać marszałka Józefa Piłsudskiego związana jest również z naszym miastem. W odróżnieniu do ziem centralnej Polski, Suwalszczyzna powróciła do Macierzy dopiero w 1919 roku. Pod koniec sierpnia wybuchło powstanie sejneńskie. 12 września 1919 roku Naczelnik Państwa Józef Piłsudski, będąc w Suwałkach, wypowiedział znamienne słowa: "Dzisiaj ziemia wasza jest wolną".

Następnego dnia o godzinie 17.30 Józef Piłsudski przybył do Sejn. Ten wyjątkowy gość był entuzjastycznie witany przez mieszkańców naszego miasta. Burmistrz Jan Gustaw Mittag przywitał Naczelnika państwa chlebem i solą. W Pałacu Biskupim Piłsudski spotkał się z przedstawicielami władz miasta, delegacjami okolicznych ziemian i włościan, delegacją ludności żydowskiej.

W marcu 1927 roku sejneńscy radni podjęli decyzję o przemianowaniu ulicy Rynkowej i Głównej, które tworzyły jedną całość, na ulicę Józefa Piłsudskiego.

11 listopada  1928 roku, na nadzwyczajnym posiedzeniu Rady Miasta, marszałek Józef Piłsudski otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Sejn, który został mu wręczony 21 stycznia 1930 roku. W tym celu do Belwederu udała się delegacja powiatu suwalskiego, w której znaleźli się między innymi burmistrz Sejn Franciszek Myszczyński oraz przedstawiciel Rady Miasta ksiądz dr Stanisław Pardo.

Na początku lat trzydziestych Dom Ludowy w Sejnach (obecnie w tym miejscu znajduje się budynek Ośrodka Kultury) otrzymał imię marszałka Józefa Piłsudskiego.

Warto wiedzieć, że absolwentem sejneńskiej szkoły jest Aleksander Sulkiewicz, bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego z okresu jego działalności w Polskiej Partii Socjalistycznej. Polski Tatar i wielki patriota zginął w czasie walk na Ukrainie w 1916 roku.

Aleksander Sulkiewicz
(źródło: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9637927) 

Żałoba narodowa po śmierci marszałka objęła cały kraj. 15 maja w Sejnach o godzinie 8.00 zostało odprawione nabożeństwo żałobne z udziałem wojska, urzędników oraz uczniów. Świadek tych wydarzeń napisał: "W kolegiacie prześlicznie ubrany był katafalk, wokoło którego trzymali wartę oficerowie, podoficerowie i żołnierze". Następnie żałobny pochód udał się do Domu Ludowego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, gdzie odbyła się uroczysta akademia. 17 maja również była celebrowana msza w intencji marszałka.

W dniu pogrzebu Józefa Piłsudskiego – 18 maja, wizytę kanoniczną w Sejnach rozpoczynał biskup łomżyński Stanisław Łukomski, który "polecił, by wieczorem, w chwili składania ciała marszałka na Wawel, uderzono w dzwony kolegiaty".

Po śmierci marszałka zapadła decyzja, że Kopiec Wolności, który miał powstać w Krakowie, otrzyma imię Józefa Piłsudskiego. Z tej okazji w Sejnach odbyła się wyjątkowa uroczystość patriotyczna, w czasie której pobrano ziemię z miejsca, gdzie zginął w czasie powstania sejneńskego podporucznik Wacław "Rózga" Zawadzki oraz miejsca kaźni powstańców styczniowych z 1863 roku. Specjalna delegacja zawiozła ziemię z sejneńskich miejsc pamięci do Krakowa.

Marszałek Józef Piłsudski obok papieża Jana Pawła II był Polakiem, który miał największy wpływ na historię naszego narodu w XX wieku. Powtórzmy za prezydentem Ignacym Mościckim, współpracownikiem marszałka: Józef Piłsudski "dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek".

Uroczystości upamiętniające 90. rocznicę śmierci marszałka zostały w naszym mieście zorganizowane przez Związek Piłsudczyków Rzeczypospolitej Polskiej Okręg Ziemi Sejneńskiej.

Zdjęcie tytułowe: autor - Witold Pikiel, Muzeum Narodowe w Kielcach (domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=165707)

Jarosław Jurkiewicz
poniedziałek, 23 czerwca 2025