8 listopada w naszej szkole odbyła się akademia z okazji 106. rocznicy odzyskania niepodległości. Uroczystość była dobrą okazją do przypomnienia wkładu polskiego chłopa w walkę o wolną Ojczyznę.

-----

W styczniu minęła 150. rocznica urodzin Wincentego Witosa. W październiku przyszłego roku przypada 80. rocznica śmierci przywódcy ruchu ludowego. Najwyższy czas na przedstawienie ludowej historii Czynu niepodległościowego.

Wincenty Witos urodził się w 1874 roku w galicyjskiej wsi Wierzchosławice w okolicach Tarnowa, w zaborze austriackim. Jego rodzice mieli dwumorgowe gospodarstwo. Ciężka praca w dzieciństwie zahartowała jego charakter. Chłopski upór i miłość do książek uformowały jego osobowość. Witos zdobył umiejętność samokształcenia oraz posiadł zdolność do samodzielnego poszukiwania odpowiedzi na nurtujące go pytania.

Miejsce urodzenia Wincentego Witosa
(źródło: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=58572779)

Po latach lider ruchu ludowego pisał: „Nie spaliśmy tej nocy prawie zupełnie. Ja czytałem głośno, ojciec słuchał jak świętej ewangelii. Była to książka o powstaniu kościuszkowskim, udziale w nim chłopów, ich bohaterstwie, walkach i zwycięstwach, uniwersale połanieckim, upadku tego powstania, dalszych losach narodu i naczelnika Kościuszki. Widziałem, że ojcu ciekły łzy z oczu. Książkę tę na żądanie ojca przeczytałem kilka razy”.

Witos interesował się polityką oraz kwestiami społecznymi. Miał silną wiarę w odrodzenie ludu. W 1895 roku w Rzeszowie powstaje Stronnictwo Ludowe. Dzięki ogromnemu zaangażowaniu (Witos był członkiem organizacji spółdzielczych i oświatowych) oraz poświęceniu sprawom wsi, młody rolnik z Wierzchosławic został doceniony przez swoich sąsiadów. Przez wiele lat będzie on sprawował funkcję wójta swej rodzimej wsi. W 1903 roku Witos zostaje członkiem Rady Naczelnej Polskiego Stronnictwa Ludowego.

Trudna historia, rachunek wzajemnych krzywd i polityka zaborców wywołała w polskim społeczeństwie nieufność. „Wyście sobie, a my sobie”. Działalność Witosa mała na celu integrację chłopów z całym narodem i zerwanie więzów uprzedzeń mentalnych, które krępowały polskiego chłopa od pokoleń.

W 1911 roku Witos zostaje posłem do Rady Państwa w Wiedniu. W maju 1913 roku ponownie wybrano go do Sejmu krajowego. W lutym 1914 roku utworzono PSL „Piast”. Wincenty Witos zostaje wiceprezesem partii. W rezolucji zaproponowanej przez niego padły następujące słowa: „Kongres PSL, stojąc na gruncie programu ludowego, uznaje za najwyższe, wiecznie żywe prawo narodu polskiego do budowania niepodległości Polski Ludowej, które powinno być punktem wyjścia i ośrodkiem wszystkich dążeń i prac ludu polskiego w PSL zorganizowanego. PSL budzić będzie w ludzie polskim świadomość państwowotwórczą i dążności niepodległościowe”.

Wincenty Witos
(źródło: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=6592764)

16 sierpnia 1914 roku wybucha pierwsza wojna światowa. Wincenty Witos wchodzi w skład Naczelnego Komitetu Narodowego. Będąc wiceprezesem, wspierał organizację Legionów Polskich. Chłopi, legioniści ze środkowej Małopolski, stanowili 70% żołnierzy. Wielu z nich zginie w walkach o wolną Polskę. Witos z nadzieją patrzył na Józefa Piłsudskiego, w którym widział wodza przyszłej polskiej armii.

Józef Piłsudski
(źródło: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=165707)

Od 1916 roku, pod wpływem rozmowy z Henrykiem Sienkiewiczem, Witos coraz bardziej skłaniał się do powiązania sprawy polskiej z zachodnimi mocarstwami i współpracy z Narodową Demokracją Romana Dmowskiego. Z inicjatywy Witosa posłowie zrzeszeni w Polskim Kole Sejmowym w Wiedniu wydają rezolucję w sprawie odzyskania niepodległości Polski: „Jedynym dążeniem narodu polskiego jest odzyskanie niepodległości zjednoczonej Polski z dostępem do morza”. Rezolucję popierają wszystkie siły polityczne.

Witos stał się wyrazicielem niepodległościowych dążeń polskiego ludu. „Naród polski, który ma za sobą tysiącletnią przeszłość i kulturę, na którym dokonano zbrodni rozbioru, nigdy nie tylko nie wyrzekł się dążeń do spełnienia swych ideałów, ale udokumentował je czynem. Dowodem tego te liczne jego zbrojne powstania, które choć we krwi utopiono, nie zdołano zabić ducha narodu”.

Polski chłop swoją krwią zaświadczył przywiązanie do ojczyzny. Ludzie wolni są braćmi. Witos napisał: „Krew bohaterów dała nam owoce, a tymi są: uświadomienie szerokich mas ludności”.

Na oczach Witosa zmieniała się mentalność polskiego ludu: „I gdy dawniej rzucała się w wir walki garstka szlacheckiej młodzieży, to dziś, jak długą i szeroką jest polska ziemia, jest jedna myśl i jedno pragnienie wolnej, zjednoczonej i szczęśliwej Ojczyzny”.

Obraz Stanisława Bagieńskiego "Rozbrajanie Niemców przed Główną Komendą na Placu Saskim w Warszawie"
(źródło: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=75487687)

28 października 1918 roku Witos stanął na czele powstałej w Krakowie Polskiej Komisji Likwidacyjnej, która dwa dni później przejęła władzę na obszarze zachodniej Małopolski. Od 4 listopada pełnił on funkcję jej przewodniczącego. Tym samym Witos stał się formalnie najważniejszym politykiem z byłego zaboru austriackiego i jedną z kluczowych postaci odradzającego się państwa polskiego.

Logo Komisji
(źródło: Autorstwa Graf1898 - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=67396215)

Jeden ze świadków tych wydarzeń napisał: „Polska Komisja Likwidacyjna była faktycznie pierwszym niezawisłym rządem polskim w oswobodzonej od zaborców części Polski. Oddała ona znaczne usługi sprawie polskiej w Galicji, nie dopuszczając do grożącej zachodniej części kraju anarchii, wprowadzając tam ład i normalną administrację państwową, przyczyniając się do odsieczy Lwowa i utworzenia regularnej armii z poboru, przeprowadzając bezstronne wybory do pierwszego sejmu polskiego”.

Gdy 11 listopada 1918 roku Józef Piłsudski przejmował władzę w Warszawie, na budynkach urzędów małopolskich miast i miasteczek od kilku dni wisiały polskie godła.

Szybko przyszło Polakom bronić młodej niepodległości. W 1920 roku wybucha wojna polsko-bolszewicka. 24 lipca 1920 roku Witos stanął na czele Rządu Obrony Narodowej. O tej nominacji został poinformowany w trakcie prac polowych. 70% żołnierzy armii ochotniczej to byli chłopi, którzy nie ulegli bolszewickiej propagandzie.

Wincenty Witos
(źródło: https://ciekawostkihistoryczne.pl/2011/11/20/dlaczego-wincenty-witos-nie-zostal-prezydentem-polski/)

Wincenty Witos dobrze zasłużył się Ojczyźnie. W 1922 roku został on odznaczony przez Naczelnika Państwa Orderem Orła Białego. Przywódca ruchu ludowego w swojej działalności politycznej był wierny swoim zasadom: „Kiedy nie było Polski niepodległej – dążyć do niej, gdy przyszła – pracować dla niej, a gdy była w potrzebie – bronić jej.”

-----

W czasie akademii wystąpił chór szkolny, który zaśpiewał pieśni legionowe.

W ramach obchodów 106. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości nasza społeczność wzięła udział w akcji „Szkoła do Hymnu”. Tak jak w całej Polsce, uczniowie Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Stanisława Staszica, o godzinie 11:11, odśpiewali Mazurka Dąbrowskiego.

GALERIA ZDJĘĆ

Jarosław Jurkiewicz
piątek, 8 listopada 2024