W tym roku obchodzimy 120. rocznicę urodzin Józefa Mackiewicza. Pisarza, który w jednej z ankiet personalnych napisał, że „z urodzenia jest antykomunistą”. Autor „Kontry” swoją dewizę twórczą zawarł w zdaniu: „jedynie prawda jest ciekawa”.

20 maja 1943 roku miejsce masowych egzekucji w Katyniu było wizytowane przez Techniczną Komisję Polskiego Czerwonego Krzyża, w składzie której znajdował się Józef Mackiewicz. Spotkanie umożliwiła strona niemiecka. Pisarz na ten wyjazd uzyskał zgodę Polskiego Państwa Podziemnego. Propaganda komunistyczna przez lata oskarżała pisarza o kolaborację z nazistami, co miało osłabić wiarygodność jego wstrząsającej relacji z Katynia.

3 czerwca 1943 roku w wileńskim "Gońcu Codziennym" ukazał się wywiad z pisarzem zatytułowany „Widziałem na własne oczy”. W 1948 roku ukazała się anonimowo książka Józefa Mackiewicza „Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów”. W 1949 roku w Szwajcarii zostaje wydana w języku niemieckim kolejna publikacja pisarza „Katyń. Zbrodnia bez sądu i kary”.

Odsłonięty grób w lesie katyńskim. Zdjęcie z 1943 r. Fot PAP/Archiwum (źródło)

Pisarz był również świadkiem zbrodni w Ponarach. W tej podwileńskiej miejscowości Niemcy, oraz współpracujący z nimi miejscowi kolaboranci, masowo rozstrzeliwali Żydów. Józef Mackiewicz pod wpływem tych dramatycznych wydarzeń napisał wstrząsający reportaż „Ponary – baza”.

Tablice przy wjeździe na teren miejsca pamięci w Ponarach (źródło)

Dzięki Józefowi Mackiewiczowi możemy poznać okrutną prawdę o wieku XX, który był wiekiem totalitaryzmów.

Z okazji roku upamiętniającego postać tego wybitnego pisarza oraz 82. rocznicy Zbrodni Katyńskiej w szkole został przeprowadzony konkurs historyczny. Uczniowie zmierzyli się z tematem „Józef Mackiewicz – świadek dwóch totalitaryzmów”. Wyniki konkursu przedstawiają się następująco:

1. Krzysztof Alboszta, kl. IV BT
2. Szymon Sokołowski, kl. IV PT
3. Paweł Cyruszys, kl. IV BT

Wszystkim uczestnikom serdecznie gratulujemy.

U góry: Józef Mackiewicz (Muzeum Polskie w Rapperswilu/IPN)

Jarosław Jurkiewicz
środa, 13 kwietnia 2022