W piątek minęła 104. rocznica odzyskania Niepodległości przez Polskę. Dzień wcześniej uczciliśmy Święto Niepodległości akademią. Patrycja Pawłowska, Teresa Ogórkis, Patryk Skupski i Karol Matulewicz przypomnieli społeczności szkolnej fakty historyczne. W części artystycznej wystąpili Weronika Wasilewska i Janek Leszczyński.

11 listopada 1918 roku odrodziła się z „marzeń i krwi” Niepodległa Polska.

123 lata zaborów to sztafeta pokoleń Polaków,którzy przechowali wyobrażenie Ojczyzny w swoich sercach i pamięci. Niepodległość miała swoją cenę. Po konfederatach barskich byli powstańcy - ci od Kościuszki z 1794 roku i ci z listopada 1830. Najlepsi synowie tej ziemi, żegnani przez matki w 1863 roku, ginęli w nierównej walce, niektórzy z nich zesłani na Sybir nigdy nie wrócili do rodzinnych domów.                   

Historia to Boże igrzysko, w którym człowiek jest w rękach potężnych sił. Tylko fundamentalna zmiana w polityce europejskiej mogła spowodować, że sprawa polska wróci na arenę dziejową.

28 sierpnia 1914 roku Austro-Węgry wypowiadają wojnę Serbii. Tym samym rozpoczyna się Wielka Wojna.

Droga do niepodległości była kręta i długa. Roman Dmowski, przywódca Narodowej Demokracji, był zwolennikiem opcji prorosyjskiej. Józef Piłsudski za największego wroga uważał Rosję. Jako człowiek czynu zdecydował się prowadzić politykę faktów dokonanych.

3 sierpnia Piłsudski ogłasza powstanie w Warszawie Rządu Narodowego, który w rzeczywistości nie istniał. 6 sierpnia 1914 roku z krakowskich Oleandrów wyrusza pierwsza kompania kadrowa. Pierwszy krok ku niepodległości okazał się przedwczesny. Po dotarciu do Kielc Piłsudski wydaje rozkaz odwrotu.

Polskie społeczeństwo nie było gotowe do walki.

Polski czyn niepodległościowy wraca do konspiracji. Józef Piłsudski wydaje rozkaz utworzenia Polskiej Organizacji Wojskowej. Z inicjatywy Naczelnego Komitetu Narodowego, który powstał w Krakowie, zaczynają się tworzyć Legiony Polskie, podległe sztabowi austriackiemu. Dowództwo nad I Brygadą Legionów Polskich obejmuje Józef Piłsudski.

Młode serca rwały się do polskiego wojska:

Miała matka trzech synów
Dwóch mądrych było w domu,
A trzeci, najładniejszy,
wstąpił do Legionów.

W październiku 1914 roku rozpoczyna się epopeja Legionów Polskich. We wschodnich Karpatach Polacy budują „drogę legionów”. Na przełęczy Polacy postawią krzyż.

Młodzieży polska, patrz na ten krzyż!
Legiony polskie dźwignęły go wzwyż,
Przechodząc góry, lasy i wały.
Do ciebie Polsko i dla chwały.

Szlak Legionów znaczony był krzyżami.

Sprawa polska w czasie I wojny światowej miała również aspekt polityczny. Na przekór łacińskiemu powiedzeniu „wśród oręża milczą Muzy", ambasadorami sprawy polskiej na arenie międzynarodowej byli wybitni ludzie sztuki: Henryk Sienkiewicz i Ignacy Paderewski. Autor „Krzyżaków” był jednym z założycieli funkcjonującego w Szwajcarii Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Ignacy Paderewski reprezentował sprawę polską w Ameryce. Dzięki jego geniuszowi muzycznemu nawet drzwi Białego Domu stały przed nim otworem.

Sytuacja militarna w roku 1916 roku nie była korzystna dla naszych zaborców. Karta niemiecka, na którą początkowo stawiał Piłsudski, traci na znaczeniu. 29 lipca 1916 roku Józef Piłsudski podaje się do dymisji ze stanowiska dowódcy I Brygady Legionów. Dymisja zostaje przyjęta. Legiony Polskie przekształcają się w Polski Korpus Posiłkowy.

W 1916 roku kwestia polska została poruszona w oficjalnych dokumentach państw zaborczych. Duże straty Niemców spowodowały, że polska krew nabrała ceny.

5 listopada 1916 roku w Zamku Królewskim w Warszawie zostaje wydany „Akt dwóch cesarzy”, który w zamian za polskiego ochotnika, zapowiadał powstanie polskiej państwowości.

W 1917 roku historia nabiera tempa. 15 marca car Mikołaj II abdykuje. Rosja pogrąża się w chaosie. 6 kwietnia do wojny, po stronie sił alianckich, przystępują Stany Zjednoczone. Zmienia się układ sił na Zachodzie. Dalsze popieranie Niemiec i Wiednia przestało służyć sprawie polskiej.

„Należy więc być lisem, aby poznać się na sieciach”.

W lipcu 1917 roku rozpoczyna się kryzys przysięgowy. Większość legionistów z I i III Brygady odmówiła przysięgi na „wierne braterstwo broni z Niemcami i Austrią”. Legiony zostały rozwiązane, a żołnierze internowani.

22 lipca władze niemieckie aresztują Józefa Piłsudskiego, który zostaje przewieziony do Magdeburga. Komendantowi będzie towarzyszył w czasie internowania Kazimierz Sosnkowski.

Upadek caratu powoduje zmianę stanowiska Romana Dmowskiego. 15 sierpnia 1917 roku w szwajcarskiej Lozannie powstanie Komitet Narodowy Polski, który przez Francję i Wielką Brytanię będzie traktowany jak polski rząd na emigracji.

8 stycznia 1918 roku w orędziu noworocznym prezydent Stanów Zjednoczonych Woodraw Wilson przedstawił plan polityczny wprowadzający nowy ład po zakończeniu I wojny światowej. Punkt 13. zapowiadał powstanie wolnej Polski z dostępem do morza.

3 marca 1918 roku zostaje podpisany traktat brzeski. Rosja Sowiecka wycofuje się z wojny. Przystąpienie Stanów Zjednoczonych do wojny zadecydowało o jej losach. We wrześniu 1918 roku zostaje przełamana niemiecka obrona na zachodzie. W październiku w Berlinie wybucha rewolucja, która doprowadzi do upadku cesarstwa niemieckiego. Porażki na frontach przyczynią się do rozpadu Austro-Węgier.

W nocy z 6 na 7 listopada 1918 roku w Lublinie powstaje Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej, którego premierem zostaje Ignacy Daszyński. Nowa Polska miała być państwem opartym na sprawiedliwości społecznej. W obawie przed rewolucją bolszewicką władze niemieckie wypuszczają Józefa Piłsudskiego z internowania. 10 listopada komendant przyjeżdża do Warszawy. Na ulicach miasta rozbrajani są niemieccy żołnierze. 11 listopada spotyka się z członkami Rady Regencyjnej, która przekaże mu władzę wojskową.

13 listopada Józef Piłsudski otrzymuje pełnię władzy cywilnej. 16 listopada zostaje wydana depesza dyplomatyczna informująca Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię, Francję, Włochy, Japonię, Niemcy oraz „wszystkie państwa wojujące i neutralne” o powstaniu państwa polskiego „obejmującego wszystkie ziemie zjednoczonej Polski”, które jest tworzone „z woli całego narodu”.

Po 123 latach Polska odzyskuje niepodległość - Polonia Restituta. Nasza Ojczyzna powstała z popiołów dzięki marzeniom poetów oraz krwi powstańców i żołnierzy.

GALERIA ZDJĘĆ

Jarosław Jurkiewicz
piątek, 11 listopada 2022