100 lat temu rozpoczął się proces budowania fundamentów państwowości polskiej. Sejm Ustawodawczy 17 marca 1921 r. uchwalił konstytucję marcową, która ustanowiła formy ustrojowe państwa polskiego. Rzeczpospolita była republiką, w której funkcjonowały demokracja parlamentarna oraz trójpodział władzy. Władzę ustawodawczą sprawował dwuizbowy parlament złożony z Sejmu i Senatu, wykonawczą - rząd i wybierany przez Zgromadzenie Narodowe, czyli połączone izby Sejmu i Senatu, Prezydent. W skład władzy sądowniczej wchodziły niezależne sądy i trybunały.

18 marca 1921 r. podpisano traktat w Rydze kończący wojnę polsko-bolszewicką. Polska granica wschodnia w dużej mierze pokrywała się z granicą II rozbioru. Do Macierzy wrócił Wołyń oraz ziemia pińska (obecna Białoruś).

Delegaci Polski na rokowania pokojowe w Rydze (źródło: Wikimedia)

100 lat temu została złożona ostatnia danina krwi. Brak porozumienia związanego z plebiscytem na Górnym Śląsku oraz obawa przed niekorzystnymi rozwiązaniami międzynarodowymi doprowadziły 3 maja 1921 r. do wybuchu III powstania śląskiego. Najcięższe walki toczyły się w okolicach Góry Św. Anny.

Pomnik Powstańców Śląskich w Katowicach (źródło: Wikimedia)

Komisja Międzysojusznicza pod wrażeniem tego zrywu niepodległościowego zdecydowała się na korzystne dla Polski rozwiązania. W październiku 1921 r. podjęto ostateczną decyzję o przyłączeniu do Polski wschodniej, dobrze uprzemysłowionej części spornego terenu. Ziemia zroszona krwią powstańców śląskich stanie się sercem gospodarczym młodej ojczyzny, która po 123 latach musiała zbudować swój przemysł.

6 kwietnia 1922 r. Sejm Ustawodawczy RP przyjął ustawę "O objęciu władzy państwowej nad Ziemią Wileńską". Litwa Środkowa była ostatnim regionem przyłączonym do wolnej Polski.

Zdjęcie u góry: Pixabay

Jarosław Jurkiewicz
wtorek, 9 listopada 2021